In editie nummer 17 van vakblad IJs! (verschijning 14 december) staat de grondstof eieren centraal. Van Tilburg Zuivel leverde als partner van het IJscentrum de volgende achtergrondinformatie over eieren aan:
Algemeen
Eieren maken al vele honderden jaren een belangrijk deel uit van het voedsel van mensen. En dat blijft zo. Ook in Nederland, waar jaarlijks ruim 10 miljard (!) eieren worden geproduceerd. We mogen ons land dan ook gerust een ei-land noemen. Gemiddeld eten we zo’n 185 eieren per persoon per jaar. Driekwart daarvan zijn hele eieren. De rest is verwerkt, onder meer in koekjes, mayonaise, eiersalade, pasta’s, advocaat en ijs.
1. Soort eieren
Uit welk houderijsysteem komt een ei?
Het ene ei is het andere niet. Dat heeft te maken met de verschillende manieren waarop je kippen kunt houden, de houderijsystemen. Kippen die consumptie-eieren leggen, de zogeheten legkippen, leven in Nederland in één van de volgende vier houderijsystemen:
• scharrelhouderij
• scharrelhouderij met vrije uitloop
• biologische houderij
• kooihouderij
De regels voor deze systemen zijn binnen de Europese Unie wettelijk vastgelegd. Zij gelden dus voor elk EU-land. Ruim 84% van de eieren die in Nederlandse winkels worden verkocht, zijn scharreleieren. Ongeveer 5% is van kippen met vrije uitloop, 2,5% is biologisch.
scharrel
Een scharrelstal mag maximaal negen legkippen per m² bevatten. Er ligt strooisel op de vloer waar ze kunnen scharrelen en er staan plateauetages met zitstokken op verschillende hoogten. Op deze niveaus kunnen de kippen eten en drinken en leggen ze eieren in de legnesten. Het ei dat hier gelegd wordt heet een scharrelei.
vrije uitloop
De stallen van de vrije-uitloophouderij zijn gelijk aan de scharrelstal. De 
dieren kunnen overdag naar buiten, waar iedere leghen minimaal 4 m² oppervlak voor zichzelf heeft. Een buitenverblijf dat grotendeels begroeid is met gras en bomen. Hier komt het vrije-uitloopei vandaan.
biologisch
Biologische kippen worden meestal in dezelfde stallen gehouden als scharrel- of vrije-uitloopkippen, alleen is het er wat minder druk: maximaal zes kippen op 1 m². Buiten heeft elke kip minimaal 4 m² begroeide buitenruimte ter beschikking. Biologische kippen krijgen biologisch voer. Hun snavels mogen niet behandeld worden om verenpikkerij te voorkomen.
kooi
Kooi-eieren komen van kippen die worden gehouden in stallen met daarin grote kooien.
Elke kooi bevat volgens de eisen een legnest, een zitstok, een scharrelruimte en een voer- en drinkgelegenheid. De kooien moeten groter zijn dan 2 m² met voor elke kip minimaal 800 cm² leefruimte.
In alle houderij systemen krijgen de kippen grofweg hetzelfde voer: een mengsel van granen, maïs, soja, tapioca, vitaminen en kalksteentjes. Bij kippen in de biologische houderij is dit biologisch geteeld voer. De kippen die naar buiten kunnen, pikken daar natuurlijk ook voer op, zoals gras. De eieren die gelegd worden rollen vanuit het legnest op een band, die ze transporteert naar de inpakmachine. De mest van de kippen wordt voor het overgrote deel opgevangen en regelmatig afgevoerd naar een speciale mestopvang.
eicode
- 2 = scharreleieren
- NL code land van herkomst
- NL = Nederland
- 4013901
- code legpluimveehouderij
Verpakking
Welke informatie over het ei staat er op de verpakking in de winkel?
Eierhandelaren zijn wettelijk verplicht om op de eierdoosjes informatie te vermelden over de eieren die erin zitten. Niet alleen over het soort eieren (dus: scharrel-, vrije-uitloop- of biologisch), maar ook over een aantal belangrijke gegevens. Bijvoorbeeld: de naam en het adres van het pakstation, de kwaliteitsklasse, het gewicht van de eieren en de datum tot wanneer de eieren ten minste houdbaar zijn. Ook moet de verpakking voorzien zijn van de adviestekst: Na aankoop koel bewaren.
kwaliteitsklasse
Eieren in de winkel zijn altijd van kwaliteitsklasse A. Dit betekent dat ze voldoen aan de voorgeschreven kwaliteitsnormen van de Europese Unie. Eieren die hier niet aan voldoen, komen niet in de winkel terecht.
gewichtsklasse
Een gemiddeld ei weegt tussen de 60 en 65 gram. Maar meestal leggen kippen geen ‘gemiddelde’ eieren. Er zijn doosjes eieren in S, M, L en XL, maar je hebt ook doosjes met verschillende maten.
- Dit staat dan op de verpakking vermeld:
- S (small) – ei van minder dan 53 gram
- M (medium) – ei van 53 tot 63 gram
- L (large) – ei van 63 tot 73 gram
- XL (extra large) – ei van 73 gram of zwaarder
- houdbaarheid
De Tenminste Houdbaar Tot-datum op de verpakking geeft aan tot wanneer de eieren – mits op de juiste wijze bewaard – in elk geval te gebruiken zijn. Een ei is ten minste vier weken houdbaar. Dat wil niet zeggen dat ze daarna ongeschikt zijn voor consumptie.
Ei-gezond
Elke dag een eitje, is dat wel verantwoord?
Een ei, daar zit veel in. Eieren zijn een bron van essentiële voedingsstoffen zoals vitamine A, vitamine B2, foliumzuur, vitamine D, vitamine E, fosfor, ijzer, zink en jodium. Stuk voor stuk belangrijke bouwstoffen voor de groei en ontwikkeling van je lichaam.
En over de lijn hoeft niemand zich druk te maken, want een ei van 60 gram bevat slechts 75 Kcal (Bron: Nevo, 2011). Eieren geven juist voor langere tijd een verzadigd gevoel. Zo is er minder behoefte aan snacken tussendoor en dat helpt weer het gewicht op peil te houden.
Strenge controle van hygiëne
Wist je dat het eten van eieren zeer veilig is? Voor het houden van kippen en het verhandelen van eieren gelden strenge regels. Zo worden er eisen gesteld aan het voer, de inrichting van de stallen, de hygiëne en het management op de bedrijven. Eieren die aan alle kwaliteitseisen voldoen, zijn herkenbaar aan het IKB-keurmerk. De letters IKB staan voor Integrale Keten Beheersing.
Dit betekent dat de route die het ei aflegt van kip tot klant, aan strenge hygiënische eisen voldoet. Hier wordt nauwkeurig op toegezien. De kans is dus zeer minimaal dat een ei salmonella of andere schadelijke bacteriën bevat.