Een voorkeur voor zoet lijkt voorgoed

Uit eerder onderzoek weten we dat volwassenen in Nederland gemiddeld 28 procent van hun energie uit zoet smakend voedsel halen. Het internet staat vol tips om je voorkeur voor zoet te ‘resetten’. Het idee bestaat dat door zoet eten en drinken te laten staan, je vanzelf minder trek in zoetigheid krijgt. Hier is echter nauwelijks wetenschappelijk bewijs voor. 

Interventiestudie met drie groepen 

Promovendus Eva Marija Čad toont met haar grootschalige onderzoek in dienst van Wageningen University & Research aan dat mensen na het langdurig consumeren van zoetarm voedsel, ze nog net zo dol zijn op zoet als daarvoor. Ze promoveert op vrijdag 13 juni bij Humane Voeding & Gezondheid met haar langdurige dieetinterventiestudie: de gerandomiseerde Sweet Tooth-studie of i-Sense. 

180 deelnemers kregen zes maanden lang ontbijt, lunch en snacks thuisbezorgd, met daarin veel, weinig of een gemiddelde hoeveelheid zoete producten. Het ging om producten gezoet met suiker en zoetstoffen. Waar de zoetarme groep bijvoorbeeld naturel yoghurt en paprikaspread kreeg, kreeg de zoete groep fruitige yoghurt en zoete pindakaas. De middelste groep kreeg zowel de zoete als de niet-zoete producten. 

Voedingsdagboek en monitoring

De deelnemers kregen instructies over wat ze op welke dag moesten eten, maar mochten zelf bepalen hoeveel ze aten. Dit hielden ze bij in een voedingsdagboek. Ook hadden ze geregeld contact met een diëtist. Zo konden de onderzoekers goed monitoren of mensen zich aan het eetpatroon hielden. Via urinemonsters verifieerden de onderzoekers dat de zoetstoffen uit de producten daadwerkelijk werden geconsumeerd. 

Smaaktests op basis van zoetheidsniveaus

Voor, tijdens en na het onderzoek deden de proefpersonen een uitgebreide smaaktest met producten zoals cake, custard en limonade, elk in vijf verschillende zoetheidsniveaus: van nauwelijks zoet tot extreem zoet. De onderzoekers vroegen de proefpersonen hoe lekker ze deze producten vonden en hoe zoet ze die vonden smaken. Die beoordeling veranderde nauwelijks gedurende het onderzoek, ongeacht het voedingspatroon. Čad: “Ik had verwacht dat de voorkeur zou verschuiven. Dat mensen die zoeter aten ook zoetere producten lekkerder gingen vinden, en andersom. Maar dat gebeurde dus niet.” 

Voorkeur voor zoet staat vast

De resultaten suggereren dat onze voorkeur voor zoet stevig verankerd zit. De personen die een dieet volgden dat weinig zoet bevatte, bleven net zo dol op zoet als daarvoor. Die voorkeur laat zich niet zomaar bijstellen via zes maanden aangepaste voeding, in elk geval niet bij volwassenen. Monica Mars, universitair hoofddocent Humane Voeding en Gezondheid: “Het idee was dat als je minder zoet eet, je zoet voedsel minder lekker gaat vinden en daardoor minder suiker – en dus minder calorieën – gaat consumeren.”

Zelfs grote, officiële organisaties noemen dat als mogelijke oplossing voor obesitas of overconsumptie. “Onze studie laat zien dat dit waarschijnlijk geen effectieve strategie is voor de volksgezondheid. We moeten inzetten op andere voedingsrichtlijnen, die wel gebaseerd zijn op wetenschappelijk bewijs”, aldus Mars. Als je als individu weinig invloed hebt op je smaakvoorkeur, ligt er misschien juist meer verantwoordelijkheid bij de omgeving, bijvoorbeeld bij de voedingsindustrie.

Strak opgezette studie

De opzet van het onderzoek was zo eerlijk mogelijk. In elke groep zaten evenveel mannen, vrouwen en zoetekauwen. Bovendien hadden de mensen gemiddeld gezien een vergelijkbare leeftijd en BMI. Deelnemers werden niet verteld wat het doel van het onderzoek was. Doordat ze hun eten thuis ontvingen, konden ze hun producten ook niet met dat van anderen vergelijken.